ปัญหาหลักของการเลี้ยงปลาสลิดในบ้านเราเป็นเรื่องของสายพันธุ์ ที่อย่างเก่งผลิตตัวเมียที่ตลาดต้องการได้เพียง 60%

“เป็นที่ทราบกันดีสำหรับคนเลี้ยงปลาสลิดที่ต้องการตัวเมียมากกว่าตัวผู้ เพราะโตเร็ว น้ำหนักดี และได้ไข่ที่ผู้บริโภคต้องการ แม้เกษตรกรจะต้องการเลี้ยงตัวเมียล้วน แต่ทำได้ค่อนข้างยาก เพราะตามธรรมชาติปลาสลิดมักให้ลูกตัวผู้และตัวเมียอย่างละครึ่ง เมื่อเลี้ยงรวมทำให้ได้ผลผลิตตัวเมียที่ตลาดต้องการน้อย ถูกตีราคาเหมาบ่อต่ำ ขณะที่ตัวผู้ ขนาดตัวเล็กมักถูกนำไปแปรรูปเป็นอาหารสัตว์ น้ำพริก หรือสแน็กต่างๆ ปี 2562 เราจึงเริ่มงานวิจัยปลาสลิดเพศเมียล้วน เพื่อเพิ่มมูลค่าให้เกษตรกร กระทั่งมาประสบผลสำเร็จเมื่อปีที่แล้ว”

บัณฑิต รัตนเสถียร ผู้จัดการฝ่ายวิจัยและพัฒนา สำนักพัฒนาเทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืด บริษัท เจริญโภคภัณฑ์ จำกัด (มหาชน) ศูนย์ปรับปรุงพันธุกรรมสัตว์น้ำจืด ต.คลองจิก อ.บางปะอิน จ.พระนครศรีอยุธยา เล่าถึงที่มาของการพัฒนาสายพันธุ์ปลาสลิดเพศเมียล้วน ที่ถือเป็นครั้งแรกที่ทำสำเร็จ

“อันที่จริงการทำปลาสลิดตัวเมียล้วน สามารถทำได้โดยการให้กินฮอร์โมน (17beta-Estradiol) แต่ไม่ค่อยมีใครนิยมทำ เพราะต้องให้ปลากินระยะยาว ต้นทุนจึงสูง ที่สำคัญอัตรารอดต่ำ เราจึงใช้วิธีจัดชุดโครโมโซมในปลาสลิด โดยใช้ตัวผู้เทียม ที่ถือเป็นครั้งแรกของโลกที่มีการจัดชุดโครโมโซมปลาสลิด”

บัณฑิต อธิบายต่อไปถึงการจัดชุดโครโมโซม โดยใช้ตัวผู้เทียม หรือ Neomale...เริ่มที่ให้ลูกปลาสลิดแรกเกิดกินฮอร์โมนจนอายุ 60 วัน ซึ่งช่วงนี้ยังไม่สามารถแยกเพศได้ จะทำให้ได้ลูกปลาสลิดที่เป็นเพศผู้ทั้งหมด ที่มีทั้งโครโมโซม xx (ตัวเมีย) และ xy (ตัวผู้) โดยปลาทุกตัวจะมีลักษณะเหมือนเพศผู้คือ ตัวเรียว ผิวดำคล้ำ

จากนั้นเลี้ยงต่อไปอีก 7 เดือน แล้วนำไปทดสอบ Progeny test เพื่อหาตัวผู้เทียม หรือ Neomale ที่มีโครโมโซม XX ที่เป็นตัวเมียมาก่อน แต่ถูกแปลงให้เป็นตัวผู้

และในขั้นตอนสุดท้าย นำพ่อพันธุ์เทียมที่แปลงจากตัวเมียมาเป็นตัวผู้ ผสมกับตัวเมียปกติ โดยการผสมเทียม จะทำให้ได้ลูกพันธุ์ตัวเมียเฉลี่ยสูงถึง 98.4% มีลักษณะเด่นคือ แข็งแรง ทน โตเร็ว อัตรารอดสูงเฉลี่ย 85% เลี้ยงได้ทั้งบ่อดินและบ่อปูน โดยสามารถนำมาผสมพันธุ์ได้ทุก 3 เดือน ได้ไข่ปีละ 2 ครั้ง และสามารถเก็บไว้เป็นพ่อพันธุ์ได้นาน 3 ปี จึงปลดระวาง

ทั้งนี้ จากการทดลอง เลี้ยงจริงของเกษตรกร โดยการปล่อยบ่อดินไร่ละ 20,000 ตัว พบว่า มีอัตรารอดสูงถึง 90% โตเร็ว เลี้ยง 5-8 เดือน สามารถจับขายได้ มีอัตราแรกเนื้อดี ไซส์เสมอ ได้ราคาปากบ่อสูงกว่าราคาปลาสลิดทั่วไปเฉลี่ย กก.ละ 10 บาท ผลผลิตเป็นที่พอใจของพ่อค้าที่มารับซื้อถึงปากบ่อมาก โดยเฉลี่ยผลผลิตเพิ่มขึ้น 10% ราคาต่อ กก.เพิ่มขึ้น 22% และต้นทุนลดลง 9% สนใจสอบถามรายละเอียดได้ที่ 0-3572-9482, 0-9722-33311.

กรวัฒน์ วีนิล